L-artista Portugiża, Vasconcelos, twieldet fl-1971 f’familja artistika, u l-karriera tagħha ta’ 30 sena kkaratterizzata b’timbru uniku li ġej mill-installazzjonijiet enormi tagħha, u skulturi immuntati minn elementi rrakkmati, maħduma bil-kroxè u l-ganċ, kif ukoll oġġetti kwotidjani bħal pjanijiet, laptops, u oħrajn dekorattivi li jiġu mmanifatturati kummerċjalment.

Dan il-kuntrast bejn artefatti mmanifatturati bil-massa u oħrajn maħduma bl-idejn joħolqu dijalettika impressjonanti tal-valuri u r-rabta li noħolqu magħhom. Dan minħabba li bejn saff u ieħor tax-xogħol ta’ Vasconcelos, insibu sfida kumplessa li tisfida dawn is-snajja’ ‘femminili’ bi tħassib femminili u skont il-konvenzjonijiet tas-soċjetà.

Vasconcelos, tħarrġet bħala ġojjelliera, u tistqarr li għadha taħseb bħala ġojjelliera – imma hija l-iskala li tapplika fuq din is-sengħa li hija evidenti fuq il-korp ta’ xogħolha. Waqt li tuża l-isfond tagħha fil-pittura, xogħolha “maħdum daqslikieku ġojellerija”, u fih Vasconcelos timmalja, taħdem bil-ganċ u tħit, u għalhekk fix-xogħlijiet eċċessivi tagħha tinseġ dawn is-snajjiet kollha.

Bħala artista li tammira n-Nouveau Réalisme, u ispirata minn Marcel Duchamp, Donald Judd u Louise Bourgeois, il-konċettwaliżmu tal-pop art tagħha jħaddem oġġetti mill-ħajja kwotidjana, li bihom tiddekontestwalizza permezz ta’ dawn l-istqarrijiet esaġerati, b’kapriċċożità u kreattività msaħħra li bħal torrijiet jċekknu lil dawk li jħarsu lejhom, waqt li tgħaddashom f’dinja oħra.

Xogħlijietha jibdew minn disinn li jiġi żviluppat f’wieħed arkitettoniku aktar dettaljat, mudelli tridimensjonali u mudelli preliminari; imma dan kollu jiffinalizza ruħu biss meta Vasconcelos tinstalla l-aħħar biċċa fost ħafna biċċiet mifruxin mal-art tal-istudio tagħha.

Is-serje tagħha kontinwa ta’ ‘Valkyries’ imlewna, li ilha għaddejja sa mill-2004, hija ispirata minn figuri femminili tal-mitoloġija Nordika li kienu jtiru fuq kampijiet tal-battalji, biex permezz tagħhom tagħti ġieħ lin-nisa li ħafna drabi jintesew mill-istorja ddominata mill-irġiel – nisa bħal Elizabeth Freeman, mara Afrikana-Amerikana mjassra li l-battalja legali tagħha għall-ħelsien lura fl-1781 għenet biex l-iskjavitù jiġi illegalizzat f’Massachusetts.

Fl-2004, Vasconcelos ħolqot l-ewwel installazzjoni mis-serje espansiva ta’ ‘Valkyries’ – oġġetti żgħar li qagħdu fil-bagalja tagħha li ħadet f’intervista fuq it-televixin f’São Paulo. Żewġ deċennji wara, dawn il-korpi kbar, sospiżi fl-arja, waslu biex jiddominaw l-ispazji fejn jabitaw.

Permezz tal-iskoperta ta’ nisa minsija minn kull rokna tad-dinja, Vasconcelos twassal l-istorja ta’ post permezz tan-nisa li ġejjin minnu. Ngħidu aħna, Valkyrie Seondeok, f’Hong Kong, jiċċelebra lir-Reġina Seondeok, sovrana femminili tas-seklu 7 mit-Tliet Renji tal-Korea. Permezz ta’ Valkyrie Miss Dior, Vasconcelos tonora lil Catherine Dior, oħt Christian Dior, membru tar-Reżistenza Franċiża li ġiet arrestata u mitfugħa f’kamp tal-konċentrament, mara li nrexxielha toħroġ minn dan il-kamp ħajja, u wara dan kollu għenet lil ħuha jibni d-ditta Dior, biha bħala l-ispirazzjoni u l-muża tiegħu.

Vasconcelos attirat l-attenzjoni internazzjonali fil-Biennali ta’ Venezja tal-2005 permezz ta’ A Noiva (L-Għarusa), linfa maħdum minn 14,000 tampon OB. Reġgħet ġibdet l-attenzjoni tal-Biennali tal-2011 permezz tal-installazzjoni tagħha “Contaminação”, li fetħet il-wirja kollettiva The World Belongs to You fil-Palazzo Grassi.

Xogħlijietha jespandu immens, bi wħud minnhom jilħqu dimensjonijiet ta’ saħansitra 50 metru, u l-Valkyrie teħtieġ tidħol fil-fiżikalità u l-arkitettura tal-binja, tadatta ruħha fl-interjuri tagħha, u għalhekk toħloq djalogu bejn ix-xogħol innifsu u l-ospitanti. Vasconcelos tikkummenta li hawnhekk l-iskultura ma tibqax tassumi rwol sekondarju għall-arkitettura, imma “taqsam l-ispazju” u l-ambjent.

Imma xogħol Vasconcelos huwa ispirat ukoll politikament. F’xogħolha, l-artista tipprijoritizza l-kwistjonijiet femminili u t-tħassib tas-soċjetà, b’onestà li tirrikonoxxi l-irwol kruċjali li l-artisti għandhom f’ħajjitna:

“Jekk ma nittrattax dawn it-temi, ma nkunx onesta. Veru, li jien għandi privileġġi li 80% tan-nisa madwar id-dinja ma għandhomx, imma jiena konxja li jekk bħala mara privileġġjata ma niħux dan l-irwol, allura ma nkunx qed inkun ġusta.

“Irrid inkun il-vuċi tan-nisa li ma għandhomx vuċi. Neħtieġ nikber kemm nista’ biex inwassal din il-vuċi bl-aktar mod qawwi u ċar, biex b’hekk inkun qed nirrispetta lin-nisa li ma għandhomx l-istess drittijiet, kwalità ta’ ħajja, u privileġġi li jien għandi bħala mara Ewropea li tgħix il-Portugall.”

Call Centre, ritatt: Luis Vasconcelos, www.joanavasconcelos.com

Call Centre (2014-2016)

Dan il-mudell Beretta riprodott inħoloq permezz ta’ assemblaġġ ta’ 168 telefown iswed, u joħloq mill-ġdid il-vjolenza inerenti fil-komunikazzjoni tal-massa, permezz ta’ titlu li jevoka ċentru telefoniku diumanizzat u manipulattiv. “Irrelevantament min-nobbiltà tar-raġuni warajha, pistola qatt mhi ħielsa mill-aggressjoni tagħha; u l-istess il-komunikazzjoni tal-massa – hija fuq skala kbira, standardizzata, immonitorjata u esplojtattiva – u tista’ tkun eżerċizzju ta’ tħassir tas-singularitajiet infiniti tas-suġġett.” Il-mużiċist Jonas Runa ħoloq sinfonija elektro-akustika għal dawk li jċemplu t-telefown, b’headsets sospiżi fl-arja u speaker qawwi fil-kanna tal-pistola li joħloq ambjent dissonanti.

Marylin, ritratt: Luis Vasconcelos, www.joanavasconcelos.com